Soaïn thaûo HTML | Giôùi thieäu | FAQ | Alumni | Caùc Tag | Muïc luïc | Baøi tröôùc | Baøi keá tieáp |

1. Taïo taøi lieäu HTML ñaàu tieân

Baïn saép böôùc vaøo moät cuoäc haønh trình seõ bieán baïn töø moät Internet Surfer trôû thaønh moät Internet Author of Multimedia!

Muïc ñích

Sau baøi hoïc naøy baïn seõ coù theå:

Baøi hoïc

Baây giôø baïn ñaõ bieát HTML laø gì, chuùng ta haõy baét ñaàu söû duïng noù.

Tag HTML laø gì ?

Khi moät Web browser hieån thò moät trang chaúng haïn nhö trang baïn ñang xem ôû ñaây, Web browser seõ ñoïc töø moät file vaên baûn ñôn giaûn vaø tìm kieám nhöõng ñoaïn maõ ñaëc bieät hay nhöõng tag ñöôïc ñaùnh daáu bôûi kyù hieäu < vaø > . Daïng chung cuûa moät tag HTML laø :
     <tag_name>string of text</tag_name>
Laáy ví duï, tieâu ñeà cuûa phaàn naøy söû duïng tag header :
     <h3>Tag HTML la gi?</h3>
Tag naøy baùo cho Web browser hieån thò doøng chöõ Tag HTML laø gì? ôû daïng cuûa möùc ñoä tieâu ñeà thöù ba (chuùng ta seõ xeùt kyõ hôn nhöõng tag naøy ôû nhöõng baøi sau). Nhöõng Tag HTML baùo cho Web browser bieát khi naøo caàn in ñaäm moät doøng vaên baûn, in ngieâng noù, laøm cho noù trôû thaønh moät header, hoaëc laøm cho noù laø moät Hypertext lieân keát tôùi moät trang Web khaùc. Ñieàu quan troïng caàn nhôù laø trong tag keát thuùc,
    </tag_name>
coù chöùa kyù töï "/". Kyù töï "/" naøy baùo cho Web browser bieát laø hieäu öùng cuûa tag ñöôïc keát thuùc taïi ñaây. Raát nhieàu tag HTML ñöôïc ñi theo moät caëp nhö theá naøy. Neáu baïn queân kyù töï "/", Web browser seõ tieáp tuïc theå hieän hieäu öùng cuûa tag trong phaàn coøn laïi cuûa vaên baûn vaø taïo ra caùc keát quaû khoâng mong muoán (ñeå coù kinh nghieäm, sau naøy baïn coù theå thöû xem).
LÖU YÙ: moät Web Browser khoâng quan taâm tôùi vieäc baïn söû duïng chöõ hoa hay chöõ thöôøng. Laáy ví duï : <h3>...</h3> thì khoâng khaùc gì vôùi <H3>...</H3>
Khoâng gioáng nhö vieäc laäp trình, neáu baïn coù moät loãi trong trang HTML, heä thoáng cuûa baïn seõ khoâng bò "Crash"; trang Web cuûa baïn seõ vaãn nhìn thaáy ñöôïc, nhöng ... sai. Coù theå nhanh choùng vaø deã daøng vaøo beân trong trang HTML vaø söõa chöõa laïi noäi dung cuûa noù.

Browser cuûa baïn tuy nhoû nhöng laïi coù moät boä töø vöïng môû. Thaät laø thuù vò vôùi HTML khi browser cuûa baïn khoâng bieát laøm caùi gì vôùi tag ñaõ cho, noù seõ boû qua tag ñoù! Laáy ví duï, trong taøi lieäu maø baïn ñang xem ñaây, tag header cho phaàn naøy thaät söï ñöôïc vieát nhö sau :

    <wiggle><h3>Tag HTML la gi?</h3></wiggle>
nhöng vì browser cuûa baïn coù theå khoâng hoã trôï tag <wiggle> (do toâi töï ñaët ra, coù theå trong töông lai noù seõ laøm cho vaên baûn coù daïng soùng khi theå hieän), noù seõ boû qua vaø vaãn tieáp tuïc vôùi nhöõng tag naøo maø noù hieåu ñöôïc. Neáu toâi laø ngöôøi vieát ra moät web browser môùi, toâi seõ quyeát ñònh theâm tag <wiggle> vaøo phaàn meàm cuûa toâi.

Môû ra Workspace cuûa baïn

Ñeå hoaøn taát nhöõng baøi hoïc trong phaàn höôùng daãn naøy, baïn seõ taïo moät cöûa soå web thöù hai (ñieàu naøy cho pheùp baïn giöõ cöûa soå naøy vôùi nhöõng lôøi chæ daãn cuûa baøi hoïc vaø moät cöûa soå nhö laø moät vuøng laøm vieäc cuûa baïn "Workspace"); vaø theâm moät cöûa soå thöù ba laø trình soaïn thaûo vaên baûn.
Löu yù: Ñaây laø nôi raát toát ñeå löu yù vôùi baïn raèng chuùng toâi seõ cung caáp nhöõng chæ daãn chaúng haïn nhö laø teân thöïc ñôn vaø teân taäp tin nhöng nhöõng teân naøy coù theå khaùc ñi phuï thuoäc vaøo Web browser maø baïn ñang söû duïng.

Vì vaäy, baïn haõy coá thích öùng vôùi vieäc chuyeån qua laïi giöõa caùc chöông trình vaø cöûa soå treân maùy cuûa baïn. Moät caùch khaùc laø haõy in ra caùc lôøi chæ daãn trong baøi hoïc (nhöng thaät söï chuùng toâi khoâng muoán toå chöùc caùc baøi höôùng daãn naøy theo moät caáu truùc caây). Döôùi ñaây laø caùc böôùc ñeå taïo ra workspace cuûa baïn :

  1. Töø thöïc ñôn File cuûa web browser, choïn New Window hoaëc New Web Browser. Moät cöûa soå web thöù hai seõ xuaát hieän. Haõy söû duïng cöûa soå thöù nhaát nhö laø moät "saùch chæ daån" (textbook) vaø cöûa soå thöù hai nhö laø vuøng laøm vieäc cuûa baïn (workspace) ñeå hoaøn taát nhöõng baøi hoïc HTML.

    Löu yù: Lyù do duy nhaát ñeå coù hai cöûa soå ôû ñaây laø baïn coù theå ñoïc nhöõng chæ daãn töø baøi hoïc vaø cuõng coù theå xem taøi lieäu maø baïn ñang laøm vieäc. Baïn cuõng coù theå ñöa vaøo boomark trang web naøy vaø trôû laïi noù vaøo moïi luùc söû duïng thöïc ñôn Go hay History.

  2. Keá tieáp, baïn caàn chuyeån ra khoûi web browser vaø môû moät chöông trình soaïn thaûo vaên baûn.

    Löu yù: Baïn caàn phaûi chuyeån qua laïi giöõa caùc cöûa soå ñeå hoaøn taát caùc baøi hoïc. Ñieàu naøy coù theå gaây ra khoù chòu phuï thuoäc vaøo kích côõ cuûa maøn hình baïn ñang söû duïng. Baïn coù theå chænh laïi kích thöôùc caùc cöûa soå ñeå chuùng cuøng ñöôïc trình baøy treân maøn hình ñeå deã daøng laøm vieäc vôùi chuùng.

    Neáu baïn söû duïng moät chöông trình xöû lyù vaên baûn ñeå taïo HTML cuûa baïn , haõy chaéc chaén raèng daïng löu tröõ laø vaên baûn (hoaëc ASCII).

Neáu baây giôø baïn môùi baét ñaàu, chuùng toâi NHAÁN MAÏNH laïi ñeà nghò baïn söû duïng moät trình xöû lyù vaên baûn ñôn giaûn nhö - SimpleText hay TeachText cuûa Macintosh hay NotePad cuûa Windows. Taïi sao khoâng neân söû duïng söï trôï giuùp ñieâu luyeän cuûa caùc trình xöû lyù vaên baûn HTML? Thöïc teá söï thieát keá cuûa taøi lieäu mong muoán caùc baïn hieåu ñöôïc nhöõng khaùi nieäm caàn thieát roài SAU ÑOÙ môùi söû duïng ñeán söï trôï giuùp maø caùc trình xöû lyù vaên baûn HTML mang laïi.

Cuõng vì vaäy, seõ giuùp cho baïn ñöôïc nhieàu hôn khi baïn taïo ra moät directory/folder môùi trong maùy cuûa baïn ñeå giöõ laïi caùc keát quaû baïn taïo ra. Baïn coù theå goïi noù laø workarea hay myspace hay baát kyø töø naøo baïn thích; haõy löu laïi taát caû caùc taäp tin maø baïn taïo ra trong vuøng naøy. Ñieàu naøy seõ laøm cho cuoäc soáng cuûa baïn toát hôn ... ít nhaát laø trong khi laøm vieäc vôùi taøi lieäu naøy!

Taïo taøi lieäu HTML cuûa baïn

Moät taøi lieäu HTML goàm hai phaàn rieâng bieät, phaàn ñaàu (head) vaø phaàn thaân (body). Phaàn ñaàu chöùa ñöïng nhöõng thoâng tin veà taøi lieäu vaø khoâng ñöôïc hieån thò leân maøn hình. Phaàn thaân thì chöùa ñöïng moïi thöù ñöôïc trình baøy leân maøn hình nhö laø moät phaàn cuûa trang Web.

Caáu truùc cô baûn cuûa moät trang HTML laø:


  <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2//EN">
  <html>
  <head>
  <!-- header info used to contain extra information about
       this document, not displayed on the page -->
  </head>

  <body>
  
  <!-- all the HTML for display -->
          :      :
          :      :
          :      :
  </body>
  </html>
Doøng ñaàu tieân heát:
  <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2//EN">
thì khoâng caàn thieát laém, nhöng laø maõ ñeå baùo cho browser bieát phieân baûn naøo cuûa HTML ñöôïc söû duïng trong trang hieän thôøi. Ñeå coù nhieàu thoâng tin hôn, haõy xem trang W3C Reference Specification.

Toaøn boä coâng vieäc ñeå thaønh laäp moät trang HTML naèm trong caëp tag <html>...</html>. Beân trong noù laø caëp tag <head>...</head> vaø sau ñoù laø <body>...</body>. Trang Web cuûa baïn coù theå ñöôïc hieån thò toát treân haàu heát maùy tính maø khoâng caàn nhöõng tag naøy. Tuy nhieân baèng caùch söû duïng chuùng, trang Web cuûa baïn seõ hoaøn toaøn töông thích vôùi chuaån quoác teá cuûa HTML vaø chaéc chaén raèng seõ töông thích vôùi nhöõng Web browser khaùc trong töông lai.

Ñaây laø moät thoùi quen toát gioáng nhö laø vieäc baïn ñaùnh raêng haèng ngaøy vaäy.

Cuõng löu yù raèng nhöõng tag chuù thích ñöôïc bao bôûi <!-- blah blah blah -->. Doøng vaên baûn giöõa nhöõng tag naøy KHOÂNG ñöôïc hieån thò trong trang Web nhöng ñeå ñaët nhöõng thoâng tin coù theå höõu ích cho chính baïn hoaëc baát kyø ngöôøi naøo caàn phaûi xem daïng HTML cuûa nhöõng trang Web. Khi trang Web cuûa baïn trôû neân phöùc taïp (gioáng nhö baïn seõ thaáy sau naøy khi theâm vaøo caùc baûng, frame vaø nhöõng vaán ñeà khaùc cuûa hôn 20 baøi hoïc), nhöõng chuù thích naøy seõ trôû neân höõu ích khi baïn caàn caäp nhaät moät trang Web maø baïn ñaõ taïo ra caùch ñaây khaù laâu.

Sau ñaây laø nhöõng böôùc tieáp theo cho vieäc taïo file HTML ñaàu tieân. Baïn vaãn saün saøng chöù?

  1. Neáu chöa môû, haõy môû trình soaïn thaûo vaên baûn cuûa baïn.
  2. Chuyeån ñeán trình soaïn thaûo vaên baûn.
  3. Baïn haõy nhaäp nhöõng doøng vaên baûn sau (khoâng caàn ñaùnh vaøo phím RETURN cuoái moãi doøng, web browser seõ töï ñoäng ñieàu chænh laïi caùc vaên baûn):
    
         <!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2//EN">
         <html>
         <head>
         <title>Volcano Web</title>
         </head>
         <!-- written for the Writing HTML Tutorial
         by Lorrie Lava, February 31, 1999       -->
         <body>
         In this lesson you will use the Internet to research 
         information on volcanoes and then write a report on 
         your results.
         </body>
         </html>
    
    Löu yù: Haõy tìm vò trí cuûa caëp tag <title>...</title>. Noù ñöôïc ñaët ôû trong phaàn <head>...</head> vaø nhö vaäy noù seõ khoâng ñöôïc nhìn thaáy treân maøn hình phaûi khoâng. Noù ñöôïc duøng laøm gì? Tag <title> ñöôïc söû duïng ñeå nhaän daïng cuûa moãi taøi lieäu vaø cuõng ñöôïc hieån thò treân thanh tieâu ñeà cuûa cöûa soå browser.

    Trong baøi 3 baïn seõ hoïc caùch laøm theá naøo ñeå moät tieâu ñeà xuaát hieän tröïc tieáp treân trang web cuûa baïn.

    Cuõng löu yù raèng chuùng ta seõ cheøn theâm vaøo nhöõng tag chuù thích veà taùc giaû vaø ngaøy maø trang Web ñöôïc taïo thaønh. Baïn coù theå vieát baát kyø caâu gì giöõa nhöõng tag chuù thích vaø nhöõng caâu naøy chæ ñöôïc nhìn thaáy khi ngöôøi ñoïc xem daïng HTML nguoàn cuûa trang Web.

  4. Löu tröõ taøi lieäu thaønh taäp tin ñöôïc goïi laø "Volc.htm" vaø giöõ noù trong directory/folder maø baïn söû duïng cho taøi lieäu naøy. Cuõng nhôù laø neáu baïn söû duïng moät trình xöû lyù vaên baûn ñeå taïo daïng HTML thì nhôù chaéc chaén laø baïn löu tröõ laïi döôùi daïng vaên baûn trôn (hay ASCII).
    Chuù yù: Vôùi Windows, baïn phaûi caát laïi caùc taäp tin HTML vôùi phaàn môû roäng laø .HTM, nhö vaäy taäp tin cuûa baïn teân laø VOLC.HTM. Khoâng coù vaán ñeà gì ñaâu! Web browser ñuû thoâng minh ñeå bieát raèng caùc taäp tin coù phaàn môû roäng laø .HTM laø moät taäp tin HTML.
    Baèng caùch söû duïng phaàn môû roäng nhö treân, moät Web browser seõ bieát ñoïc nhöõng file naøy theo daïng HTML vaø seõ hieån thò chính xaùc noù trong trang Web.

Hieån thò taøi lieäu cuûa baïn trong moät Web browser

  1. Trôû veà cöûa soå web browser maø baïn söû duïng laøm workspace. (Neáu baïn chöa coù cöûa soå web browser thöù hai naøy, choïn New Window hoaëc New Browser töø thöïc ñôn File).
  2. Choïn Open File... trong thöïc ñôn File.
  3. Söû duïng hoäp thoaïi ñeå tìm vaø môû file baïn ñaõ taïo ra: "Volc.htm"
  4. Baïn seõ nhìn thaáy doøng chöõ "Volcano Web" trong thanh tieâu ñeà cuûa cöûa soå workspace coøn trong trang Web ôû döôùi laø caâu "In this lesson ..." maø baïn ñaõ vieát trong phaàn <body>.

Kieåm tra laïi coâng vieäc cuûa baïn.

Haõy so saùnh taøi lieäu cuûa baïn vôùi ví duï maãu saün coù. Sau khi xem xong maãu, söû duïng button back treân Web browser ñeå trôû veà laïi trang naøy.

Neáu taøi lieäu baïn taïo ra khaùc vôùi ví duï maãu, haõy xem laïi vaên baûn maø baïn ñaõ nhaäp trong trình soaïn thaûo vaên baûn.

Loãi thöôøng ñöôïc thaáy nhaát laø: "Toâi khoâng nhìn thaáy tieâu ñeà !" Ñieàu naøy khoâng ñuùng! Doøng chöõ beân trong tag <title>...</title> KHOÂNG ñöôïc hieån thò treân trang Web; baïn seõ nhìn thaáy noù trong thanh tieâu ñeà cuûa cöûa soå Web browser.

Nhöõng vaán ñeà caàn ñöôïc xem laïi

  1. Tag HTML laø gì?
  2. Doøng chöõ cuûa tag title ñöôïc hieån thò ôû ñaâu?
  3. Nhöõng böôùc ñeå taïo moät taøi lieäu HTML ñôn giaûn?
  4. Laøm theá naøo ñeå taïo neân moät tag chuù thích?
  5. Laøm theá naøo hieån thò ñöôïc taøi lieäu HTML trong moät Web browser?

Thöïc taäp töï do

Haõy nghó veà moät chuû ñeà cho trang web cuûa baïn. Baây giôø haõy taïo moät taäp tin vaên baûn HTML cuûa rieâng baïn coù söû duïng tag <title> vaø moät vaøi caâu giôùi thieäu. Löu tröõ taäp tin HTML vaø naïp laïi vaøo web browser cuûa baïn. Baïn cuõng coù theå taïo ra moät directory/folder khaùc cho taäp tin naøy ñeå noù khoâng bò troän laãn vôùi caùc trang volcano maø baïn seõ taïo ra trong taøi lieäu naøy

Haõy giöõ laïi taäp tin naøy ñeå baïn coù theå theâm vaøo noù trong caùc baøi sau.


Ñi ñeán baøi tieáp theo....

Trang Web ñaàu tieân cuûa baïn ñeán ñaây ñaõ hoaøn taát!

Nhöng noùi moät caùch khaùch quan, noù khaù ngaén vaø khoâng phaûi laø soáng ñoäng laém! Trong baøi tieáp theo baïn seõ ñieàu chænh vaø caäp nhaät trang Web cuûa baïn.

ÑEÁN .... | Muïc Luïc | Baøi tröôùc: "Caùc tieâu chuaån cuûa HTML" | Baøi keá tieáp: "Ñieàu chænh moät taøi lieäu HTML." |


Soaïn thaûo HTML Baøi 1: Taïo taøi lieäu HTML ñaàu tieân
©1995, 1996 Maricopa Center for Learning and Instruction (MCLI)
Maricopa County Community College District, Arizona

The Internet Connection at MCLI is Alan Levine --}
Comments to levine@maricopa.edu

URL: http://www.mcli.dist.maricopa.edu/tut/tut1.html